مرور تاریخ در «پادشاه مردم»/ وقتی انقلابی تونس به صلیب کشیده شد + تصاویر
تاریخ انتشار: ۹ بهمن ۱۳۹۹ | کد خبر: ۳۰۸۲۸۶۳۰
خبرگزاری فارس ـ گروه سینما: انقلاب تونس در سال‌های ۲۰۱۰ و ۲۰۱۱ رخ داد و به کناره‌گیری «بن علی» از قدرت و فرارش به عربستان سعودی منجر شد. حالا یک دهه بعد از این اتفاق که به «بهار عربی» شهرت یافت، برخی از تونسی‌ها در شهرهایی مانند تونس و سیدی بوزید، بار دیگر زمزمه‌هایی از اعتراض ضدحکومتی به گوش می‌رسد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
اما این اعتراضات یک و نیم قرن قدمت دارد و تونسی‌ها در سال ۱۸۶۴ به رهبری «علی بن غِذاهِم» علیه «محمد الصادق بای» پادشاه وقت دست به اعتراض و انقلاب زدند؛ انقلابی که البته به ثمر ننشست. این اتفاقات تاریخی در مستند داستانی «پادشاه مردم» تصویر شده است.
فیلم مستند داستانی «پادشاه مردم (بای الشعب)» در گفت‌وگو با تاریخ‌پژوهان، وقایع انقلاب ۱۸۶۴ را بررسی می‌کند و ماجراها را بازسازی می‌کند. امان الغربی و سماح الماجری این فیلم را کارگردانی کردهاند. فیلمنامه اثر شاکر بوعجیله است و از بازیگران آن می‌توان به یاسین العبدلی و هشام بوزید اشاره کرد که تولید بخش مستند شبکه الجزیره است.
پشت صحنه ساخت مستند «پادشاه مردم»
* جرقه‌های نخستین انقلاب تونس
در زمان «محمد الصادق بای» او که غرق در لذت‌ها شده بود و خزانه کشور را نثار کنسول‌ها و میهمانان خارجی می‌کرد، «مصطفى خزندار» وزیر یونانی‌الاصل او اختیارات بسیاری داشت و تصمیماتی گرفت که موجب نارضایتی مردم شد. از جمله این تصمیم‌ها، پروژه انتقال آب از زغوان (شهری در شمال شرقی تونس) بود که پول‌های زیادی را بلعید، تا جایی که به عنوان «توافقنامه منحوس» از آن یاد می‌شود. برای تأمین هزینه این پروژه، دولت مالیات بر مردم را افزایش داد؛ مالیات بر غلات، زیتون و خدمات مردمی موسوم به «مجبی».
در قسمت مستند این فیلم به تفاوت‌های منطقه‌ای به علاوه فقر و وضعیت حومه‌ای پرداخته شده است و عنوان می‌شود که افزایش مالیات از ۳۶ به ۷۲ ریال و تعمیم آن بر تمامی شهروندان ذکور که توان به دست گرفتن سلاح را داشتند، فتیله انقلاب روشن شد. در حالی‌که این مالیات ابتدا تونس، قیروان، سوسه، منستیر و صفاقس را شامل نمیشد و همین، یکی از دلایلی بود که باعث تقویت اختلافات منطقه‌ای شد، اما پس از رویارویی با کسری بودجه و ضرورت تأمین آن، دست‌های خزانه کشور به این مناطق نیز دراز شد.
در سال ۱۸۶۴ با سست شدن پایه‌های مدیریت ایالتی در تونس از جمله در حوزه‌های اقتصادی، سیاسی و گسترش کانون‌های فساد، کاسه صبر روستاییان لبریز کرد و صفوفی عصبانی از ساکنان مناطق مختلف ایالت به وجود آورد. فقر، تکدی‌گری و گرسنگی از یک سو و وضع مالیات‌های سنگین از سوی دیگر، شعله‌های انقلاب در تونس را روشن کرد.
قبایل ماجر، همامه، فراشیش، جلاص و دیگر قبایل به خروش آمدند و به رهبری «علی بن غِذاهِم» علیه ظلم و جور بپاخاستند و حکومت بای را متزلزل کردند و اگر صفوف انقلابیان متفرق نمیشد، آن را سرنگون می‌کردند. مورخان، جزئیات بسیاری را در این باره بیان کردهاند از جمله اینکه شخصیت‌هایی نظیر السبوعی محمد السبوعی، والدهمانی البوجی، فرج بن دحر و ولد الماشطه انقلابیونی بودند که پیش از آنکه متفرق شوند و به دلیل اختلاف دیدگاهشان پایان دردناکی را تجربه کنند، در کنار ابن غذاهم قرار داشتند، اما شبیخون به انقلاب، یک مانور موفق از سوی بای بود و پایانی دردناک برای مردم داشت؛ همین امر، وجه تسمیه این مستند به «پادشاه مردم» است.
با از بین رفتن اتحاد انقلابیان و دلجویی «بای» از برخی طرف‌ها، فصل دیگری از انقلاب پیش از آنکه به ثمر بنشیند، دچار خزان شد و مرحله سرکوب انقلابیون و به صلیب کشیدن برخی از آنها در شهر ساحلی سوسه آغاز شد!
دیگر نبرد با نظامیان بای فایده‌ای نداشت و ابن غذاهم و یارانش پیش از آنکه به الجزایر عزیمت کنند، از شرق به غرب تونس رفتند. بازگشت پنهانی ابن غذاهم به تونس، آغازی بر پایان دردناکش بود، زیرا او منطقه‌ای را ترک کرد که بعدها تحت قیمومیت فرانسویان قرار گرفت و پس از آن مستقل شد و ابتدا به جمهوری اول و سپس به جمهوری دوم تبدیل شد، اما نه فساد از آن رخت بربست، نه جانبداری‌های نادرست، نه منطقه‌گرایی.
* نقش خانقاه‌ها در شکست‌خوردن انقلاب
در این فیلم به نقش طریقت‌های تصوف در تحولات مربوط به انقلاب ابن غذاهم اشاره شده است که خوانش‌های متعددی درباره آن وجود دارد اما، این فیلم، آن را تنها از نگاه خیانت مورد پردازش قرار داده است، زیرا حکومت برای کاستن از فشار خروش مردمی، به خانقاه‌ها پناه برد.
رایزنی فرهنگی کشورمان در تونس گزارش کرده است که «پادشاه مردم» حافظه تاریخی تونسی‌ها را به زمانی باز می‌گرداند که ابن غذاهم، حکومت بای را به لرزه درآورده بود.
در فیلم «پادشاه مردم» یک سکانس نمایشی با موضوع بازسازی دستگیری و شکنجه «علی بن غذاهم» در بطحاء باردو وجود دارد: خزانه‌داران و دیگرانی از اوباش دور او را گرفته‌اند؛ یکی بر سرش می‌کوبد؛ آن دیگری دشنامش می‌دهد؛ سومی به رویش آب دهان می‌اندازد و آن دیگری محاسنش را می‌کشد... همه این کارها را برای چاپلوسی به درگاه بای انجام دادند، زیرا گفته بود که از زاویه‌ای که آنها او را نمی‌بینند، او آنها را می‌بیند!
«اکنون به نزد من آمدید در حالی که من بر اسب خود سوارم. اما اگر من با همین حال به نزدتان می‌آمدم، هیچ جای افتخاری برایتان نداشت». این سخن ابن غذاهم به برخی از خائنان و اوباش در آن لحظات است. آزارهای این مرد انقلابی در زندان باردو و زندان کراکه هم ادامه پیدا کرد تا اینکه در سال ۱۸۶۷ و در ۵۳ سالگی در این زندان از دنیا رفت.
* به صلیب کشیده‌شدن انقلابیون
فیلمنامه «پادشاه مردم» از دو بخش اصلی تشکیل می‌شود: اظهارات کارشناسان درباره انقلاب علی بن غذاهم و دوره پیش از آن، و تصاویر نمایشی که حماسه ساحل را در هنگام از هم پاشیدن جمع انقلابیان، به صلیب کشیده‌شدن تعدادی از آنها و دستگیری ابن غذاهم روایت می‌کند.
در آغاز فیلم، اطلاعاتی تاریخی که مورخان ارائه می‌کنند، فشرده و متواتر است و هیچ فاصله‌ای را برای بیننده قرار نمی‌دهد تا مسئله را درک کند. شاید این انتخاب دست‌اندرکاران فیلم برای تضمین اعتبار بیشتر فیلم و تطابق بین واقعیت‌ها و داده‌های روایت شده است. اما تعدد راویان می‌تواند نتیجه معکوس دهد و باعث خستگی مخاطب شود، به ویژه اینکه بخشی از اظهارات در برخی نکات با یکدیگر مشترک است.
تصاویر نمایشی که کارگردان آن را در فیلم گنجاند، گفتگو را به تصاویری تبدیل کرد که واقعیت مربوط به آن زمان را به بیننده نزدیک می‌کند و سیر خطی تواتر گفتارهای مورخان درباره رخدادها و وقایع را می‌شکند.
صرف نظر از برخی از ملاحظات مربوط به دکور، پوشش و زوایای پرداختن به رخدادهای انقلاب ابن غذاهم ـ که خوانش‌های مختلفی را از نظر موضع دقت ایجاد می‌کند، به ویژه اگر بحث به سیاست مربوط شود ـ تخصیص اسناد برای مرور دوره تاریخی تونس در شرایط کنونی لازم به نظر می‌رسد.
در این میان یک سؤال هنگام تماشای فیلم به مخیله مخاطب خطور می‌کند: اگر انقلاب ابن غذاهم مسیر خود را به درستی طی می‌کرد، امروز وضعیت چگونه بود؟
انتهای پیام/
منبع: فارس
کلیدواژه: تونس انقلاب تونس احمد بای ملت پادشاه فیلم مستند محمد کلهر پادشاه مردم پیش از آن علی بن
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۰۸۲۸۶۳۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
علم‌الهدی: می‌خواهید به بهانه پر کردن سبد جمعیت انقلابی، همان کسانی را هم که انقلابی هستند از خود برنجانید؟
آفتاب‌‌نیوز :
سید احمد علم الهدی در خطبه سیاسی نماز جمعه این هفته که با حضور زائران و مجاوران در حرم مطهر رضوی برگزار شد با اشاره به ابعاد فرهنگی و دستاوردهای گسترده عملیات وعده صادق اظهار کرد: این روزها نقل هر محفل و مجلسی، صحبت پیرامون دستاوردها و پیامدهای عملیات وعده صادق است و عمدتاً این موردتوجه است که چقدر از این موشک‌ها به هدف نشسته و چند درصد رهگیری شده، اما آنچه مهم‌تر از همه بود، اراده قوی، قدرتمند و مقتدرانه نیروهای مسلح ایران بود که اسرائیل را ذلیل کرد، هیمنه آن را درهم شکست و قلب مسلمانانی را که حکام آنها، افراد دست نشانده، سرسپرده و بی لیاقت وابسته به جهان استکبار بودند، شاد کرد.
امام جمعه مشهد افزود: تمجیدی که از این عملیات در سطح عالم صورت گرفت، نسبت به ملتی بود که ۴۵ سال است در معرض تهاجمات و تحریم‌های پیوسته دشمن هستند، اما نه تنها عقب ننشسته اند بلکه امروز در این منطقه پر بلا میدان داری می‌کنند.
وی با تأکید بر ضرورت حفظ فرهنگ انقلابی در اقشار مختلف مردم و به خصوص جوانان خاطرنشان کرد: آن چیزی که نسل جوان ما باید درباره آن بیندیشد و ابعاد و سر منشأ آن را دنبال کند، همین روحیه و فرهنگ انقلابی است. شما که شاهد این قهرمانی و قدرت هستید، امروز آن را لمس می‌کنید، اما پیش از اینها، در دفاع مقدس بود که جهان درک کرد ایرانی‌ها حتی اگر هم با گوشت و پوست باشد، اما در فتح المبین و خیبر عقب نشینی نمی‌کنند.
علم الهدی ادامه داد: یک عده افراد کوتاه فکر و اندک اندیش بودند که از همان روز‌های اول به امام (ره) می‌گفتند شما با چه قدرتی می‌خواهید به مصاف شاهی بروید که دنیا پشت سر اوست، اما هدف برآورده شد، مردم آمدند، این نهضت را به سرانجام رساندند و با سینه خشک به مصاف گلوله داغ رفتند تا کربلایی که شنیده ایم و شنیده اید، یک بار دیگر در خیابان‌های مشهد و تهران و تبریز و قم و اصفهان تکرار شود. اراده این ملت، پرورش یافته بر بستر انقلابی است که در فرهنگ خداباوری ریشه دارد. امام بزرگوار به مردم در این خط جهت داد و اندیشه‌ای را نهادینه کرد که در اراده انقلاب، دفاع مقدس و اکنون عملیات وعده صادق نمود پیدا می‌کند.
امام جمعه مشهد تصریح کرد: امروزه این نگرانی وجود دارد که نکند فرهنگ انقلابی گری در جامعه و به خصوص نسل جوان توسط دشمن براندازی شود. وقتی بینش‌های انقلابی رو به ضعف بگذارد و چشم‌ها متوجه زرق و برق جریان‌های مادی باشد، بدیهی است که این فرهنگ تضعیف شود و آن زمان است که آن اراده قوی رو به ضعف خواهد گذاشت
وی تأکید کرد: ما به یک تحول و تجدید حیات فرهنگی نیاز داریم تا نسل آینده بتواند در بستری از جهت گیری‌های انقلابی ملت رشد کند. این تحول هم باید از ناحیه ملت و دولت به صورت همزمان باشد؛ ملتی که فراتر از فرهنگ مشتری مداری در میدان باشد و دولتی که مافوق یک ناصح مشفق، برای صیانت از فرهنگ هزینه بدهد.
علم الهدی گفت: اینکه شما بنده را ببینید و بابت حضور بانوان بدحجاب در بافت پیرامون حرم گلایه کنید، این همان منطق مشتری مداری است. عزیز من، فقط به گفتن ما نیست بلکه مردم و به خصوص جوانان متدین ما باید خودشان میدان داری کنند. از سوی دیگر، حکومت هم باید فراتر از یک ناصح مشفق، در میدان باشد و هزینه‌های اجرای فرهنگ را بپردازد، چون صیانت از فرهنگ، هزینه دارد. نمی‌شود ما در سازمان برنامه و بودجه بنشینیم برای همه چیز کشور برنامه ریزی کنیم و بعد دست آخر ببینیم چقدر پول باقی ماند و همان خرج فرهنگ باشد.
امام جمعه مشهد بیان کرد: اگر مردم بخواهند یک گوشه بنشینند، تماشاچی باشند و بگویند آقای خطیب نماز جمعه، آقای نیروی انتظامی، شما بیا این ناهنجاری را درست کن، این طور نمی‌شود! برادران و خواهران، جهت گیری انقلاب در جامعه ما با میدان داری مردم محقق می‌شود.
وی با انتقاد از تحریف کلام و منطق رهبر معظم انقلاب در میدان عمل اظهار کرد: مایه تأسف است که امروزه شاهد تکرار و تحریف منطق رهبری در سطح مسئولان هستیم. به طور مثال، اوامر قطعی و صادرشده از ناحیه ولایت در مسائل فرهنگی به جای اینکه عمل شود، مورد تکرار مستمر قرار می‌گیرد و مسئولین به صورت پیوسته همان چیزی را می‌گویند که رهبری فرموده اند. این چه بساطی است؟ رهبری می‌فرماید که عمل شود، نه اینکه شما تکرار کنید.
علم الهدی افزود: از یک جنبه دیگر، همین بحث جذب حداکثری که یکی از راهبرد‌های مقام معظم رهبری و به این معناست که همه جریانات دولتی و تشکل‌های مردمی همت کنند تا افراد از جریان‌های لائیک و لامذهب خارج و به جمعیت انقلابی افزوده شوند. این مبنای کلام و عمل است، اما گاهی اوقات حرکت‌های ضدارزش و ناهنجاری در فلان برنامه تلویزیونی یا فلان نهاد حکومتی اجرا می‌شود که وقتی پیگیر می‌شویم، جواب می‌دهند به خاطر جذب حداکثری است. کدام جذب؟ می‌خواهید به بهانه پر کردن سبد جمعیت انقلابی، همان کسانی را هم که انقلابی هستند، از خود برنجانید؟
امام جمعه مشهد خاطرنشان کرد: مثلاً همین اواخر، اینکه پیوسته بر بازگشت عناصر ناپاک، ضدانقلاب و خارج نشین تأکید می‌شود، این از همان مصادیق تحریف است. وقتی هم که سوال می‌کنیم می‌گویند به خاطر جذب حداکثری. عزیزان من، حداکثری که با آوردن اینها جذب می‌شود، نه جذب شما بلکه جذب همین افراد می‌شود. این چه منطقی است که شما دارید؟
وی با اشاره به آیه ۱۱۲ سوره مبارکه هود ادامه داد: خداوند متعال در قرآن کریم می‌فرماید «فَاسْتَقِمْ کَمَا أُمِرْتَ وَمَنْ تَابَ مَعَکَ وَلَا تَطْغَوْا إِنَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِیرٌ» یعنی اگر شما در جریان استقامت خود، یک اراده قوی در مردم ایجاد کردید، اما پاسدار آن نبودید، این طغیان در برابر نعمتی است که خداوند بینا به شما عنایت کرده و در درگاه پروردگار حساب و کتاب خواهد شد. برادران و خواهران، عزیزان من، مبنای عمل این است. کسانی که در بعضی حرکت‌ها و جریان‌های مردمی، مدعی توسعه فرهنگ دینی هستند، باید بیایند جامعه دینی را توسعه بدهند. این همان تحولی است که هم بر پایه دستگاه‌های حکومتی و هم مبتنی بر اراده مردمی، می‌تواند منجر به اقتدار مضاعف ملت در عرصه‌های مختلف شود.
منبع: خبرگزاری مهر
خودکشی از رزیدنتها به پزشکان رسیده؛ چرا دکتر سمیرا آلسعیدی خودکشی کرد؟/ «خودکشی پزشکان بهمثابه یک انتحار اجتماعی است»