قنادباشی: تسلیح تکفیری‌ها و مهندسی سیاسی، انقلاب تونس را عقیم کرد/دخالت ناتو موجب تغییر مسیر انقلاب لیبی شد
تاریخ انتشار: ۲۲ بهمن ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۲۷۰۳۰۶۲
«جعفر قنادباشی» تحلیلگر مسائل آفریقا در تشریح دلایل خیزش‌های مردمی سال ۲۰۱۱ در تونس و لیبی در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: جرقه اصلی انقلاب‌ها و خیزش‌های مردمی در شمال آفریقا را باید تحولات تونس و سپس لیبی دانست. به گونه‌ای که باید رخدادهای سیاسی – اجتماعی تونس را ایستگاه اول بهار عربی در آفریقا دانست که پس از آن، سرایت برخی از مولفه‌ها باعث شد تا بهار عربی در لیبی اتفاق بیافتد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
وی ادامه داد: زمانی که «زین‌العابدین بن‌علی» در سال ۱۹۸۷ در تونس به قدرت رسید، بسیاری از سیاستمداران و رهبران احزاب این کشور به ریاست جمهوری وی مخالفت کردند؛ چراکه اسنادی در دست آنها بود که نشان می‌داد بن‌علی مدت زیادی جاسوس آمریکا در سفارت تونس واقع در لهستان بوده و این موضوع محیط لازم برای نفوذ ایالات متحده در بالاترین سطوح تونس را فراهم می‌کرد. در این راستا اسلامگرایان در بازه زمانی مشخص توانسته بودند چهره‌ها و مهره‌های زیادی را برای ورود به ساختار قدرت مهیا کرده و آموزش دهند اما تمامی این نفرات مورد هدف قرار گرفتند. البته مسائل دیگری از جمله فساد مالی و اخلاقی توسط بن‌علی از موارد دیگری بود که موجب تقویت پایه‌های خیزش مردمی تونس شد؛ به عنوان مثال بن‌علی طی یک فرآیند چندساله و با ورود به رابطه عاطفی با آرایشگرش نهایتاً با او ازدواج کرد که البته هزینه‌های زیادی برای خود و حاکمیت سیاسی تونس به جای گذاشت. این روند باعث شد تا مخالفان داخلی بن‌علی روز به روز افزایش پیدا کنند.
این کارشناس مسائل بین‌الملل با اشاره به اینکه بسیاری از جریان‌های افراطی در تونس توسط ایالات متحده در اثناء خیزش مردم این کشور وارد میدان شدند، گفت: زمانی که اوضاع سیاسی در تونس به بن‌بست رسید و نهایتاً بحث مشکلات اجتماعی و اقتصادی در این کشور به اوج خود رسید مردم تونس دست به خیزش زدند و اولین نشانه او خودسوزی «محمد بوعزیزی» در این کشور بود. نکته بسیار مهمی که قبل و در حین بهار عربی در تونس اتفاق افتاد این است که بسیاری از جریان‌های افراطی و تکفیری در این کشور از سوی ایالات متحده تسلیح شدند و اقدامات تروریستی آنها موجب شد تا صنعت توریسم در تونس با مشکل مواجه شود. یکی دیگر از مسائل مهم این است که ارتش در تونس ضعیف بود اما نیروهای امنیتی و پلیس این کشور اجازه مسلط شدن به اوضاع توسط مردم را ندادند و نهایتاً سکوب سازمان‌یافته نمایان شد. بخشی از این سناریو توسط مشاوران آمریکایی صورت گرفت که در ابتدای بهار عربی در تونس حضور داشتند.
قنادباشی افزود: پس از عقیم ماندن انقلاب در تونس و طی فرآیند مهندسی سیاسی توسط سرویس‌های اطلاعاتی ایالات متحده، عربستان و کمک بخشی از افسران امنیتی مصر شاهد به روی کار آمدن «حزب ندا» در این کشور بودیم که این حزب به عنوان یک طیف سیاسی لائیک به حساب می‌آید. از این منظر انقلاب تونس با اهرم فشار سخت و جنب و جوش هسته‌های افراطی – تکفیری و رشد لیبرال‌های تونس که منتسب به غرب بودند، مصادره شد و همچنان شاهد ادامه فعالیت حزب ندا در تونس هستیم. با گذشت هشت از بهار عربی در تونس همچنان این کشور با مشکل اقتصادی و افت صنعت توریسم روبه‌رو است؛ داده‌های سیاسی و میدانی دقیقاً نشان می‌دهد که قدرت به دست لیبرال‌ها افتاد و همین موضوع موجب انحراف و به ثمر نرسیدن انقلاب در این کشور شد. تا جایی که مهره‌های جدید به روی کار نیامدند و ساختار سیاسی این کشور همانند گذشته به جلو رفت. حتی شاهد آن هستیم که حزب جدید با نام «زنده‌باد تونس» به راه افتاد که دامادِ الباجی قائد السبسی (رئیس جمهوری فعلی تونس) هدایت آن را به عهده دارد و این نشان از ادامه فساد در تونس دارد.
وی با اشار به دلایل انقلاب در لیبی، تصریح کرد: در لیبی هیچ مشارکت عمومی در عرصه سیاسی – اجتماعی وجود نداشت و حتی «معمر قذافی» معتقد بود لیبی نیاز به داشتن پارلمان ندارد و از این منظر تمام قدرت سیاسی در قوه مجریه متمرکز بود و همین موضوع موجب جلوگیری از مشارکت عمومی بود. دلیل دیگر خیزش مردمی و عقیم ماندن آن در لیبی را باید گسترده شدن فضای پلیسی و امنیتی در لیبی دانست؛ به صورتی که بخش کثیری از جمعیت شش میلیونی لیبی عضو نهادهای امنیتی و پلیس این کشور بودند اما نسل جدید از جوانان این کشور به هیچ وجه نمی‌پذیرفتند که برای امرار معاش خود باید وارد طیف‌های امنیتی و پلیسی شوند. این وضعیت به علاوه مشکلات اقتصادی باعث خیزش مردمی در سال ۲۰۱۱ شد که متاثر از حوادث تونس بود اما به دلیل آنکه شهرهای لیبی کم جمعیت بودند، انسجام شکننده در حین شکل‌گیری بهار عربی صورت گرفت اما به هر ترتیب قیام علیه قذافی شکل گرفت.
این پژوهشگر مسائل بین‌الملل در پایان در پاسخ به این پرسش که چه دلایلی موجب عقیم ماندن قیام مردم لیبی شد، خاطرنشان کرد: لیبی به دلیل اهمیت جغرافیایی و دارا بودن منابع بسیار غنی نفت، در حین بهار عربی مورد نظر آمریکا و متحدان اروپایی آن قرار گرفت و نهایتاً با ورود ناتو به وقایع این کشور شاهد عقیم ماندن انقلاب در این کشور بودیم. غربی‌ها نگران بودند که مردم و طیف‌های اسلامگرای لیبی به ذخایر موشکی قذافی دست پیدا کنند و در آنجا بود که حیات خود را در خطر دیدند؛ چراکه آنها معتقد بودند احتمال هدف قرار دادن اسرائیل از سوی انقلابیون لیبی زیاد است و از این منظر نیروهای امنیتی، ارتش و پلیس لیبی توسط ائتلاف غرب منهدم شد که دو پاره شدن فعلی لیبی را باید نتیجه همین اقدام غربی‌ها دانست. بنابراین قطع دسترسی انقلابیون به سلاح‌های موشکی و استراتژیک روسی به علاوه نفت مرغوب و مصادره ذخایر طلای قذافی دلیل اصلی ورود ناتو و مصادره انقلاب لیبی بود. به گونه‌ای چیزی حدود ۱۵۰ میلیارد دلار مجموع ذخایر طلای قذافی بود که توسط بریتانیا مصادره شد.
منبع: ایلنا
کلیدواژه: لیبی مصر معمر قذافی تونس بهار عربی زین العابدین بن علی
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.ilna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایلنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۲۷۰۳۰۶۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
تیتر خاص رسانه عربی درباره ایران/ تحلیل وضعیت اقتصادی پس از «آغاز عصر تحول»
وبگاه المیادین در گزارشی به تاثیر عملیات وعده صادق پرداخته است و نتیجه‌گیری می‌کند علی‌رغم تحریم‌ها، ایران توانسته است اقتصادش را دگرگون سازد، همچنین موفق شد معادله سیاسی علیه رژیم صهیونیستی را با عملیات وعده صادق تغییر دهد.
به گزارش خبرگزاری ایمنا، وبگاه شبکه خبری المیادین در تحلیلی نوشته است که آخرین تحولات بین تهران و تل‌آویو بازتابی از تغییر استراتژی قبلی ایران در مقابله با رژیم صهیونیستی است که شامل تغییر آنچه مقامات ایرانی «صبر استراتژیک» می‌نامیدند، می‌شود.
به گفته المیادین، برد گسترده عملیات موشکی که در اعماق سرزمین‌های اشغالی انجام شد نشان می‌دهد که ایران به دنبال ایجاد بازدارندگی علیه رژیم اسرائیل و سیاست‌های نظامی متحدان غربی‌اش در خاورمیانه است. با این ملاحظه دیدگاه ایران برای ما روشن می‌شود: عصر تحول آغاز شده است و آینده نظم امنیتی منطقه بدون حفظ منافع سیاسی و اقتصادی ایران پایدار نخواهد بود.
تغییراتی که پس از هفتم اکتبر (طوفان‌الاقصی) و تلاش رژیم صهیونیستی برای شکست حماس رخ داد، تنها به ایجاد رویکرد امنیتی استراتژیک جدید ایران سرعت بخشید. نیروهای مسلح یمن با ارتش خود و رزمندگان مقاومت انصارالله مستقیماً علیه رژیم صهیونیستی به درگیری پیوستند و منافع این کشور را در تنگه باب المندب تهدید کردند که به‌طور هم‌زمان باعث جلب توجه جهانیان شد.
المیادین معتقد است که تهران از طریق روابط راهبردی خود با صنعا به دیگران این پیام را می‌دهد که تحرکات علیه منافع خود در منطقه را ساده نمی‌گیرد. کشورهای غربی اکنون به خوبی از این واقعیت آگاه هستند و با توجه به نگرانی‌های فزاینده خود در مورد ضررهای اقتصادی ناشی از خطرات پیش روی امنیت تجارت دریایی، در هفته‌های اخیر به‌طور فزاینده‌ای بر رژیم اسرائیل فشار آورده‌اند تا عملیات نظامی خود در غزه را کاهش دهد.
بر اساس این گزارش، دولت اخلالگر نتانیاهو شدیدترین آسیب را متحمل شد که ممکن است منجر به برکناری او در اواسط جنگ شود. نتانیاهو برای غلبه بر این بحران سعی کرد گوشه امنی برای خود خلق کند و با هدف قرار دادن مستقیم کنسولگری ایران در دمشق و افزایش تنش‌ها، سعی کرد مخالفان را کنترل کند.
تغییر در معادله سیاسی-راهبردیالمیادین تصریح کرده که حمله به کنسولگری ایران در دمشق در اول آوریل از یک سو منجر به شهادت هفت تن از نظامیان ایرانی شد، اما از سوی دیگر مقامات ارشد ایران مانند رهبر معظم انقلاب اسلامی، آیت‌الله علی خامنه‌ای آن را حمله به حاکمیت و سرزمین ایران خواندند. به عبارت دیگر، رژیم صهیونیستی از خطوط قرمز ایران فراتر رفت و پاسخ قاطع ایران را برای حفظ معادله راهبردی تثبیت شده و تعیین مرزهای مشخص در برابر سیاست تجاوزکارانه رژیم اسرائیل ضروری کرد.
به گفته این شبکه خبری، در روزهای اولیه پس از حمله رژیم صهیونیستی به کنسولگری ایران، کارشناسان واکنش ایران را ارزیابی کردند اما نظرات متناقضی از خود نشان دادند. برخی حدس می‌زدند که برای جلوگیری از تشدید تنش‌ها یا رویارویی مستقیم نظامی علیه ایالات متحده واکنش ایران محدود خواهد بود. در همین حال، برخی از مقامات غربی تا آنجا پیش رفتند که تهران را از پاسخگویی به رژیم اسرائیل با استناد به هشدارهایی درباره عواقب آن منصرف کنند، اما واکنش ایران نشان‌دهنده یک شوک در واقعیت بود و تحلیل‌های متفاوتی از ایران را برانگیخت.
حملات موشکی و پهپادی گسترده‌ای که از خاک ایران علیه پایگاه‌های نظامی رژیم اسرائیل انجام شد دیگر جای بحث برای تحلیلگران و مقامات در سراسر جهان نگذاشت. شکست پدافندی رژیم اسرائیل و اصابت چندین موشک ایرانی به اهداف نظامی، صحنه آشکاری از ضعف پدافند اسرائیل را ترسیم کرد؛ این نتیجه‌گیری، بدون توجه به ادعای دروغین رژیم صهیونیستی مبنی بر شکست حمله ایران یا مداخله چندین کشور به‌ویژه آمریکا، فرانسه و انگلیس که در جریان این حمله از رژیم اشغالگر دفاع کرده‌اند، صورت می‌گیرد.
المیادین تاکید کرده است که این حمله در واقع گامی عظیم در شکل‌گیری معادله‌ای جدید برای ایجاد تعادل بین قدرت‌های منطقه‌ای بود. هشدار ایران به واشنگتن نسبت به مداخله در مناقشات منطقه‌ای، قطعه دیگری به این دومینو اضافه کرد که اکنون با عقب‌نشینی آمریکا تکمیل شده است.
علاوه بر اعتماد مقامات ایرانی به توانایی‌ها و قدرت نظامی خود، به نظر می‌رسد ایران برای ماه‌ها آماده این مرحله می‌شد و تشدید تنش‌ها را به عنوان یکی از سناریوها پیش‌بینی کرده بود. پس از دهه‌ها تحریم‌های شدید اقتصادی، رژیم صهیونیستی انتظار داشت محاسبات ایران در خصوص تلافی با توجه به نگرانی از افزایش مشکلات اقتصادی متفاوت باشد. آنها حدس می‌زدند که این عملیات تأثیر کمی بر رژیم صهیونیستی داشته باشد، اما حمله موشکی گسترده ایران ثابت کرد که بر این نگرانی‌ها غلبه کرده است.
تحول اقتصادی علی‌رغم تحریم‌های یکجانبهالمیادین در بخش پایانی تحلیل خود نوشته است که رسانه‌های ایران گزارش‌های متعددی منتشر کرده‌اند که نشان می‌دهد دولت ابراهیم رئیسی طی چند ماه گذشته به میزان قابل توجهی ذخایر ارزی خود را افزایش داده و به بخش قابل‌توجهی از وابستگی خود به صادرات پایان داده است. اما کارت قوی‌تر روی میز، تغییر ذخایر دارایی‌های خارجی در بانک مرکزی بود، زیرا کشورهای تحریم شده سعی دارند بدون ایجاد بحران اقتصادی با تبدیل ذخایر خود به طلا و فلزات گرانبها تعداد زیادی از تحریم‌های اعمال شده علیه خود را خنثی کنند.
این شبکه خبری مدعی است که اطلاعات به اشتراک گذاشته شده توسط منابع معتبر خارجی حاکی از آن است که بانک مرکزی ایران طی سه ماه گذشته در اقدامی بی‌سابقه، ذخایر طلا و فلزات گرانبها خود را افزایش داده است. این نشان می‌دهد که ایران با وجود فشار تحریم‌های ایالات متحده، در حال کار روی یافتن روشی مطمئن برای تأمین مالی تجارت خارجی است و با آغاز کار در بخش خصوصی و تجارت غیرنفتی، به تجار ایرانی اجازه داده است تا خریدهای ارزی خود را با طلا بپردازند.
در همین راستا، ثبات و کاهش ارزش دلار آمریکا در بازار ایران پس از حمله رژیم صهیونیستی و واکنش ایران نیز نشانگر موفقیت بانک مرکزی در مهار اثرات اقدامات سیاسی بر بازار و موفقیت ایران در جلب مجدد اعتماد تجار است. عملیات رژیم صهیونیستی در نوزدهم آوریل ثابت کرد که مقامات این رژیم با تغییر در ایده‌های قبلی خود در مورد عزم ایران برای پاسخ نظامی مواجه شده‌اند که جایگاه رژیم غاصب را روی صفحه شطرنج با ایران متزلزل کرده است.
خودکشی از رزیدنتها به پزشکان رسیده؛ چرا دکتر سمیرا آلسعیدی خودکشی کرد؟/ «خودکشی پزشکان بهمثابه یک انتحار اجتماعی است»